Izotek (a tak naprawdę izotretynoina) to lek na trądzik zawierający pochodną witaminy A. Leczenie to stosowane jest zwłaszcza w przypadku ciężkich postaci trądziku. Warto od razu dodać, że samo leczenie ma dużo obostrzeń… Ale o tym w kolejnym wpisie… Dzisiaj chciałam się z Wami podzielić ważną informacją o stosowaniu izotretynoiny.

Coraz więcej badań wskazuje, że leczenie izotretinoiną może prowadzić do niedoborów kwasu foliowego oraz witaminy B12!

Jakie to ma konsekwencje? Już wyjaśniam…

Konsekwencje niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12

Niedobór kwasu foliowego oraz witaminy B12 może mieć różne konsekwencje. Jednym z nich są zaburzenia neuropsychiatryczne. U osób z niedoborami tych witamin m.in. częściej występuje depresja czy zaburzenia funkcji poznawczych. To z tego powodu, u niektórych osób, po kuracji izotretinoiną nasilają się objawy depresyjne. Objawami kwasu foliowego mogą być również zaburzenia wzroku czy mowy a także osłabienie czy problemy z koncentracją. Z kolei niedobór witaminy B12 może być związany z drętwieniem kończyn, łatwą męczliwością a nawet zaburzeniami siły mięśniowej czy chodu. Niedobór obu tych witamin skutkuje również wzrostem stężenia homocysteiny. No właśnie…

Izotek a homocysteina

Homocysteina – warto zapamiętać to słowo. To aminokwas, który powstaje w wyniku przemian chemicznych białek zwierzęcych. Podwyższone stężenie homocysteiny związane jest z wyższym ryzykiem m.in. chorób sercowo-naczyniowych (m.in. ryzykiem zawału lub udaru). Zauważono np. liniową zależność pomiędzy stężeniem homocysteiny a nasileniem choroby wieńcowej. Na każde 10% podwyższenia stężenia homocysteiny ryzyko ciężkiej choroby niedokrwiennej serca wzrastało prawie o 10%. Homocysteina związana jest również z depresją. Jej wysoki poziom związany jest z niskim stężeniem serotoniny. Badania wskazują, że obniżenie homocysteiny zmniejsza objawy depresyjne. A co jest potrzebne do przemiany homocysteiny? Pewnie znacie odpowiedź? Dokładnie! Witamina B12 i kwas foliowy.

Niedobór kwasu foliowego i/lub witaminy B12 będzie więc podwyższał stężenie homocysteiny a tym samym zwiększał ryzyko np. incydentów sercowo-naczyniowych czy depresji

Badania naukowe

Czy badania naukowe potwierdzają zależność? Oczywiście. I jest ich naprawdę dużo. Ograniczę się więc do kilku

Porównanie grupy 120 pacjentów z trądzikiem (i 6-miesięcznym leczeniem izotretynoiną) w porównaniu z populacją 100 zdrowych osób wskazało, że leczenie doprowadziło do zmniejszenia stężenia kwasu foliowego oraz witaminy B12. Podobne wyniki zaobserwowano w badaniach Gökalp oraz Karadag. W przypadku tego drugiego badania odnotowano dodatkowo zmniejszenie stężenia holotranskobalaminy (to taki marker wczesnego niedoboru witaminy B12). Przy okazji warto dodać, że pacjenci mieli również niestety gorsze wyniki cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów po leczeniu – warto mieć to na uwadze podczas leczenia. Czy tylko długie leczenie jest ryzykiem? Niekoniecznie. Javanbakht i wsp. zaobserwowali, że już po 30 dniach leczenia doszło do obniżenia kwasu foliowego w surowicy. Również według metaanalizy (rodzaj badania o wysokiej sile dowodowości) z 2020 roku leczenie izotretynoiną doprowadziło do obniżenia kwasu foliowego. Odnotowano również zwiększenie stężenia homocysteiny.

Wnioski

Podczas leczenia izotretynoiną warto monitorować stężenia witaminy B12, kwasu foliowego oraz homocysteiny. Warto również pamiętać, aby dieta była bogata w te produkty. Witaminę B12 znajdziesz m.in. w mięsie, jajach i nabiale. Z kolei kwas foliowy to przede wszystkim zielone, liściaste warzywa (jak np. szpinak, sałata) oraz buraki. W przypadku niedoboru pamiętajcie żeby omówić ze specjalistą kwestię suplementacji. Niedobory witaminy B12 oraz kwasu foliowego mogą mieć duże konsekwencje!

Bibliografia:

1. Chanson A, Cardinault N, Rock E, Martin JF, Souteyrand P, D’Incan M, Brachet P. Decreased plasma folate concentration in young and elderly healthy subjects after a short-term supplementation with isotretinoin. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2008 Jan;22(1):94-100. doi: 10.1111/j.1468-3083.2007.02386.x. PMID: 18181979.
2. Gökalp H, Bulur I, Gürer M. Decreased vitamin B12 and folic Acid concentrations in acne patients after isotretinoin therapy: a controlled study. Indian J Dermatol. 2014 Nov;59(6):630. doi: 10.4103/0019-5154.143533. PMID: 25484410; PMCID: PMC4248518.
3. Kim HJ, Lee SM, Lee JS, Lee SY, Chung EH, Cho MK, Lee SH, Kim JE. Homocysteine, folic acid, and vitamin B12 levels in patients on isotretinoin therapy for acne vulgaris: A meta-analysis. J Cosmet Dermatol. 2020 Mar;19(3):736-745. doi: 10.1111/jocd.13059. Epub 2019 Jul 5. PMID: 31276303.
4. Karadag AS, Tutal E, Ertugrul DT, Akin KO. Effect of isotretinoin treatment on plasma holotranscobalamin, vitamin B12, folic acid, and homocysteine levels: non-controlled study. Int J Dermatol. 2011 Dec;50(12):1564-9. doi: 10.1111/j.1365-4632.2011.05027.x. PMID: 22098008.
5. Javanbakht AM, Pour HM, Tarrahic MJ. Effects of oral isotretinoin on serum folic acid levels. J Drugs Dermatol. 2012 Sep;11(9):e23-4. PMID: 23135667.
6. Polat, Muhterem; Lenk, Nurdan; Bİngöl, Sezİn; Öztaş, Pinar; İlhan, Mustafa N.; Artüz, Ferda; Alli, Nuran (2008). Plasma homocysteine level is elevated in patients on isotretinoin therapy for cystic acne: A prospective controlled study. Journal of Dermatological Treatment, 19(4), 229–232. doi:10.1080/09546630701846079 

Nazywam się Maja Czerwińska i jestem dr n. med. i n. o zdr. Przede wszystkim zaś, jestem doświadczonym dietetykiem klinicznym oraz psychodietetykiem.

Specjalizuję się w zaburzeniach hormonalnych i onkologii.

Jako prelegentka występuję na zjazdach, szkoleniach i sympozjach. Prowadzę oraz publikuję badania naukowe.

Od wielu lat pracuję w szpitalu, gdzie we współpracy z lekarzami, konsultuję trudne i skomplikowane przypadki jednostek chorobowych.

Dowiedz się więcej