Czy słyszeliście już o Akermansii muciniphila? To bakteria, która może niedługo namieszać na rynku probiotycznym. Dlaczego? Zapraszam do przeczytania (lub posłuchania – podcast jest na samym dole artykułu) 🙂

Akkermansia muciniphila

Co to w ogóle za bakteria? Akkermansia muciniphila to tak naprawdę nasza własna, komensalna, beztlenowa Gram ujemna bakteria. Jest ona naturalnym składnikiem mikrobioty jelitowej. Wyizolowano ją z kału stosunkowo niedawno – bo dopiero w 2004 roku. Bakteria ta kolonizuje ludzki przewód pokarmowy już we wczesnym okresie życia. Źródłem tej bakterii jest początkowo mleko matki. Zawartość Akermansii muciniphila wzrasta stopniowo od pierwszego roku życia aż do dorosłości. U dorosłych, zdrowych osób bakteria ta stanowi około 1-3% całkowitej mikroflory jelitowej.

Jednak dlaczego Akkermansia muciniphila wzbudza tak duże emocje?

To za sprawą wyników badań…

Badania z udziałem zwierząt

Badania z udziałem gryzoni pozwoliły zauważyć, że ilość A. muciniphila zależy od masy ciała. A dokładniej – im więcej ważymy tym mniej mamy tej bakterii. Zaobserwowano, że myszy z otyłością, cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym miały mniej A. muciniphila niż myszy szczupłe. Odnotowano również, że mniejsza ilość A. muciniphila związana była z niedoborem leptyny (leptyna to hormon zmniejszający apetyt i uczucie głodu).

A jak to ma się do suplementacji A. muciniphila? Stosowanie A. muciniphila u myszy pomagało redukować masę ciała zwierząt a także zmniejszało nietolerancję glukozy, insulinooporność oraz stłuszczenie wątroby. W innych badaniach obserwowano również obniżenie stężenia enzymów wątrobowych (ALT i AST) oraz niższą zawartość trójglicerydów we krwi. Suplementacja żywą lub pasteryzowaną bakterią zmniejszała nasilenie zmian miażdżycowych oraz redukowała ogólnoustrojowe zapalenie wywołane stosowaniem wysokoprzetworzonej diety typu zachodniego.

Badania z udziałem ludzi

W przypadku A. muciniphila dysponujemy również badaniami z udziałem ludzi.

Podobnie jak u otyłych myszy, u otyłych ludzi również stwierdzano mniejszą ilość bakterii Akkermansia mucinihpila. Zaobserwowano to zarówno w grupie osób dorosłych, u dzieci, jak również u kobiet w ciąży. Analogicznie jak u gryzoni, u ludzi również stężenie A. muciniphila było niższe u osób ze stanem przedcukrzycowym, insulinoopornością oraz cukrzycą typu 2 a także nadciśnieniem, niealkoholowym stłuszczeniem wątroby oraz dyslipidemią. Wyższa ilość bakterii korelowała (związana była) z niższą zawartością podskórnej tkanki tłuszczowej, mniejszym obwodem pasa oraz niższym stężeniami glukozy i insuliny na czczo. Generalnie – wyższa waga oraz ilość tkanki tłuszczowej = mniej bakterii.

U ludzi oraz u zwierząt zauważono także, że ilość A. muciniphila zwiększa się podczas stosowania metforminy (leku stosowanego w leczeniu w cukrzycy/insulinooporności) a zwiększenie jej ilości poprawia działanie leku.

Suplementacja A. muciniphila u ludzi po 3 miesiącach poprawiała wrażliwość na insulinę oraz obniżała stężenie cholesterolu. Zaobserwowano również delikatną redukcję masy ciała. Co ważne, stosowanie A. muciniphila u ludzi zostało uznane za bezpieczne.

Skąd wyjątkowe działanie A. muciniphila?

Teorii na działanie tej bakterii i potencjalnych szlaków wpływających na redukcję masy ciała jest co najmniej kilka.

Według naukowców za korzystne działanie A. muciniphila odpowiadać może jej zdolność do zwiększania termogenezy. Termogeneza jest zjawiskiem służącym do utrzymania stałej temperatury ciała. W sytuacji pobudzenia procesu termogenezy jednocześnie zwiększany jest wydatek energetyczny. A to prowadziłoby to podwyższenia zapotrzebowania kalorycznego. Inny wpływ bakterii na obserwacje redukcji masy ciała może mieć związek z pobudzeniem wydzielania glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1), GLP-2 oraz peptydu YY (PYY). Wszystkie są hormonami, które (podobnie jak leptyna) związane są z uczuciem sytości. GLP-1 opóźnia opróżnianie żołądka i dzięki temu zmniejsza przyjmowanie pokarmów. Jeszcze jedna z teorii mówi o tym, że A. muciniphila zwiększa ilość brunatnej tkanki tłuszczowej i poprzez to zjawisko zwiększa zapotrzebowanie kaloryczne.

Czy A. muciniphila rozwiąże problem otyłości? Na pewno będzie dobrym wsparciem. Ale pamiętajmy, że nadal podstawą musi być ujemny deficyt kaloryczny. Czyli nihil novi – dieta i ćwiczenia to podstawa w redukcji wagi 🙂

Bibliografia:

1. Depommier C, Everard A, Druart C, Plovier H, Van Hul M, Vieira-Silva S, Falony G, Raes J, Maiter D, Delzenne NM, de Barsy M, Loumaye A, Hermans MP, Thissen JP, de Vos WM, Cani PD. Supplementation with Akkermansia muciniphila in overweight and obese human volunteers: a proof-of-concept exploratory study. Nat Med. 2019 Jul;25(7):1096-1103. doi: 10.1038/s41591-019-0495-2. Epub 2019 Jul 1. PMID: 31263284; PMCID: PMC6699990.
2. Cani PD, Depommier C, Derrien M, Everard A, de Vos WM. Akkermansia muciniphila: paradigm for next-generation beneficial microorganisms. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2022 Oct;19(10):625-637. doi: 10.1038/s41575-022-00631-9. Epub 2022 May 31. Erratum in: Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2022 Jun 23;: PMID: 35641786.
3. Druart C, Plovier H, Van Hul M, Brient A, Phipps KR, de Vos WM, Cani PD. Toxicological safety evaluation of pasteurized Akkermansia muciniphila. J Appl Toxicol. 2021 Feb;41(2):276-290. doi: 10.1002/jat.4044. Epub 2020 Jul 28. PMID: 32725676; PMCID: PMC781817
4. Li J, et al. Gut microbiota dysbiosis contributes to the development of hypertension. Microbiome. 2017;5:14.
5. Zhang H, et al. White blood cell subtypes and risk of type 2 diabetes. J Diabetes Complications. 2017;31:31–37

Nazywam się Maja Czerwińska i jestem dr n. med. i n. o zdr. Przede wszystkim zaś, jestem doświadczonym dietetykiem klinicznym oraz psychodietetykiem.

Specjalizuję się w zaburzeniach hormonalnych i onkologii.

Jako prelegentka występuję na zjazdach, szkoleniach i sympozjach. Prowadzę oraz publikuję badania naukowe.

Od wielu lat pracuję w szpitalu, gdzie we współpracy z lekarzami, konsultuję trudne i skomplikowane przypadki jednostek chorobowych.

Dowiedz się więcej