Chyba wszyscy próbowaliśmy kiedyś miodu. Często słyszymy też, że miód jest bardzo zdrowy. A jak to jest z pyłkiem mleczkiem czy propolisem? Co mówią badania naukowe?
Zacznijmy od Propolisu… Ale jeśli jeszcze nie czytałeś o miodzie to artykuł znajdziesz tutaj: https://drmajaczerwinska.pl/co-zawiera-miod/
Uwaga, tego odcinka możesz posłuchasz w formie audio (sprawdź pod artykułem)
Co zawiera propolis?
Propolis składa się przede wszystkim z żywic roślinnych ( 60%), pyłków oraz wosku. Analiza chromatograficzna propolisu wykryła w nim około 85 składników aktywnych. Podobnie jak w miodzie, za prozdrowotne działanie propolisu odpowiadają głównie antyoksydanty, takie jak kwas ferulowy czy flawonoidy. Stąd też działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz przeciwwirusowe propolisu. Badacze twierdzą, że działanie propolisu jest spowodowane dużą zawartością flawonoidów takich jak ester fenetylowy kwasu kawowego, galangina, pinocembryna czy pinobanksyna. Z ciekawostek: pinocembryna łatwo przekracza barierę krew-mózg i wykazuje działanie neuroprotekcyjne (chroni komórki nerwowe) oraz przeciwzapalne.
Tyle wiemy w teorii…. Czy jednak badania potwierdzają prozdrowotne działanie propolisu?
Czy propolis leczy raka?
Zacznijmy od działania przeciwnowotworowego propolisu. Oczywiście ze względu na swoje przeciwzapalne działanie propolis można rozważać jako środek zmniejszający ryzyko powstawania choroby nowotworowej. Natomiast nie ma dużych badań epidemiologicznych, które to potwierdzają.
Czy propolis być wykorzystany w leczeniu istniejącej już choroby?
Niestety, to co aktualnie wiemy pochodzi z wyników badań in vitro. Nie możemy więc przekładać wyników tych badań i oczekiwać takiego samego działania u ludzi. Warto jednak powiedzieć, że badania etanolowego ekstraktu z propolisu wykazywały cytotoksyczność wobec linii komórkowych czerniaka złośliwego, niedrobnokomórkowego raka płuc, komórek raka okrężnicy, raka piersi, a także glejaka oraz nowotworów: trzustki tarczycy i prostaty. Badacze uważają że za efekt ten odpowiadają flawonoidy takie jak kwercetyna czy apigenina. W badaniach in vitro propolis wykazywał działanie cytotoksyczne wobec komórki nowotworowej, antyproliferacyjne (czyli zmniejszał jej rozmnażanie) a także zmniejszał żywotność komórek i promował apoptozę (czyli programowana śmierć komórki). Badanie przeprowadzone na szczurach wykazały również, że podawanie propolisu hamowało wzrost raka płaskonabłonkowego jamy ustnej. W badaniach na myszach z kolei wykazano że podawanie propolisu wiązało się ze spadkiem ekspresji genów zaangażowanych w rozwój choroby nowotworowej. Po wynikach tych badań nie możemy jednak wnioskować, że takie samo działanie byłoby przy spożywaniu propolisu przez człowieka.
Czy propolis jest dobry na odporność?
W związku ze swoim działaniem przeciwzapalnym propolis wykazywał w badaniach również działanie na komórki układu odpornościowego. Powodował m.in. proliferację limfocytów T, zwiększał produkcję przeciwciał, poprawiał fagocytozę makrofagów. Wszystkie te zjawiska oznaczają poprawę funkcjonowanie układu immunologicznego po podaniu propolisu. Pamiętajmy jednak, że obserwacje te były obserwacjami in vitro lub badaniami na myszach i szczurach.
Czy propolis jest dobry na cukrzycę?
Czy propolis leczy cukrzycę? Badania na szczurach wykazały że podawanie propolisu po 28 dniach obniżyło poziom glukozy na czczo. Dodatkowo zaobserwowano wzrost poziomu naturalnych przeciwutleniaczy takich jak np. dysmutaza ponadtlenkowa. Podobne efekty zaobserwowano w innym badaniu na szczurach, gdzie dodatkowo odnotowano zmniejszanie stężenia hemoglobiny glikowanej (wskazuje ona na średnie stężenie glukozy w ciągu 3 miesięcy). Obserwowano także obniżenie poziomu cholesterolu.
W przypadku cukrzycy i propolisu mamy również badania z udziałem ludzi. Randomizowane badanie kliniczne z udziałem pacjentów z cukrzycą typu 2 wykazało, że suplementacja propolisu obniżyła poziom glukozy, insulinę, mocznika, enzymów wątrobowych oraz parametrów stanu zapalnego. W innym badaniu, również u pacjentów z cukrzycą typu 2, zaobserwowano z kolei nie tylko zmniejszanie poziomu glukozy i insuliny ale także poprawę parametrów lipidowych.
Czy propolis jest bezpieczny
Oczywiście na propolis muszą uważać osoby, które mają częste reakcje alergiczne. najczęściej występującym działaniem niepożądanym jest nadwrażliwość, zwłaszcza u dzieci, objawiająca się jako pokrzywka czy obrzęk. W rzadkich przypadkach (ale jednak zgłaszanych) zaobserwowano ciężkie reakcje anafilaktyczne.
Warto też dodać, że w jednym z badań wskazywano na możliwe pogorszenie funkcji nerek po stosowaniu propolisu. Prawdopodobnie reakcja ta nie jest częsta, jednak osoby mające problem z nerkami powinny więc skonsultować stosowanie propolisu z lekarzem.
Nagłówek
Bibliografia
- Popova M, Giannopoulou E, Skalicka-Woźniak K, Graikou K, Widelski J, Bankova V, Kalofonos H, Sivolapenko G, Gaweł-Bęben K, Antosiewicz B, Chinou I. Characterization and Biological Evaluation of Propolis from Poland. Molecules. 2017 Jul 11;22(7):1159. doi: 10.3390/molecules22071159. PMID: 28696397; PMCID: PMC6152113.
- Citation: Rivera-Yañez, N.; Rivera-Yañez, C.R.; Pozo-Molina, G.; Méndez-Catalá, C.F.; Méndez-Cruz, A.R.; Nieto-Yañez, O. Biomedical Properties of Propolis on Diverse Chronic Diseases and Its Potential Applications and Health Benefits. Nutrients 2021, 13, 78.
- Braakhuis A. Evidence on the Health Benefits of Supplemental Propolis. Nutrients. 2019 Nov 8;11(11):2705. doi: 10.3390/nu11112705. PMID: 31717277; PMCID: PMC6893770.
- Zullkiflee, N.; Taha, H.; Usman, A. Propolis: Its Role and Efficacy in Human Health and Diseases. Molecules 2022, 27, 6120. https://doi.org/10.3390/ molecules27186120
Nazywam się Maja Czerwińska i jestem dr n. med. i n. o zdr. Przede wszystkim zaś, jestem doświadczonym dietetykiem klinicznym oraz psychodietetykiem.
Specjalizuję się w zaburzeniach hormonalnych i onkologii.
Jako prelegentka występuję na zjazdach, szkoleniach i sympozjach. Prowadzę oraz publikuję badania naukowe.
Od wielu lat pracuję w szpitalu, gdzie we współpracy z lekarzami, konsultuję trudne i skomplikowane przypadki jednostek chorobowych.
