Czy stan naszego mikrobiomu jelitowego odwzorowuje stan naszej skóry?

Krótko. Tak!

Zapewne słyszeliście, że to jak się odżywiamy wpływa znacząco na nasze zdrowie. Jest to oczywiście prawda, gdyż dzięki odpowiedniej diecie bogatej między innymi w witaminy, minerały i błonnik możemy wydłużyć nasze życie nawet o kilkanaście lat. Dzieje się to poniekąd za pośrednictwem odpowiedniego odżywienia naszych jelitowych żyjątek zwanych ogólnie mikrobiomem.

Skład mikrobiomu jelitowego stanowią różnorodne mikroorganizmy, które znacznie różnią się jakościowo i ilościowo osobniczo. Dla zobrazowania tego zróżnicowania porównajmy skład mikrobiomu jelitowego do odcisku palca. Każdy z nas ma inny odcisk palca i raczej nie zdarzy się sytuacja w której znajdziemy osobę o identycznych liniach papilarnych. Oczywiście może być zbliżony, ale nigdy nie będzie to 100% pokrycie. Tak samo możemy mówić o naszej mikrobiocie jelitowej. Nie znajdziemy drugiej takiej osoby, która będzie miała identyczny skład mikrobioty. Dlaczego o tym wspominamy? Bo choć różnice są duże to możemy u prawie każdego w dużym stopniu wpłynąć na ten skład poprzez stosowanie określonej diety, suplementów czy też bezpośrednio pre- i/lub probiotyków. Tym samym modulując skład naszej mikrobioty możemy znacznie poprawić określone aspekty zdrowotne. Chociażby oś jelito-mózg. Na pewno zdarzyło Ci się o tym usłyszeć nieraz. W dużym skrócie, chodzi o to, że to jak działają nasze jelita wpływa na nasze funkcje poznawcze oraz zdrowie psychiczne.

Ale czy kiedykolwiek zderzyliście się z terminem oś jelito-skóra?

Jeśli tak to jesteśmy pod wrażeniem bo termin ten nie jest zbyt powszechny. Jeśli nie to spieszymy z wyjaśnieniem. Mikrobiom skóry i mikrobiom jelitowy łączy wiele cech wspólnych:

• ich skład jest bardzo różnorodny,
• oba znajdują się na szczelnej barierze selektywnie przepuszczalnej,
• miejsca bytowania mikroorganizmów cechuje silne unerwienie i ukrwienie, 
• oba mikrobiomy mają bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym

Ilość i gatunkowość mikroorganizmów znajdujących się na skórze również może podlegać znaczącej modulacji.  W tym przypadku uzależnione jest to od  wieku, higieny, kosmetyków i leków (szczególnie tych podawanych bezpośrednio na skórę), ale również diety, genów i miejsca na naszym ciele. Zapewne dobrze wiecie jak to jest wydać kilkadziesiąt, a nawet kilkaset złotych na kosmetyki i zderzyć się z przysłowiową ścianą, która stanowi pojawiające się wypryski i zaczerwienienia skóry po użyciu kupionego kosmetyku. Może to być wynikiem wielu rzeczy, ale rzadko kiedy zwraca się uwagę na tak prosty czynnik jakim jest zaniedbana mikrobiota skóry. Dysbioza, czyli właśnie ten zaburzony ekosystem mikroorganizmów bytujących na omawianej skórze może być przyczyną szeregu chorób i problemów skórnych takich jak: atopowe zapalenie skóry (AZS), łojotokowe zapalenie skóry, przedwczesne starzenie się skóry, trądzik czy nawet łysienie plackowate. Należy jednak zaznaczyć, że chociaż mikroorganizmy nie muszą być głównymi czynnikami sprawczymi to powstała dysbioza skóry może być czynnikiem wzmacniającym stan zapalny lub czynnikiem wyzwalającym. Jak to się łączy z jelitami? Otóż często osoby borykające się z wymienionymi problemami skórnymi równolegle, często nieświadomie, doświadczają chorób układu pokarmowego takich jak SIBO czy IBS.

W jaki sposób możemy wpłynąć na mikrobiom skóry?

Zacznijmy od banalnych rozwiązań. Po pierwsze dieta. Dieta o niskim indeksie glikemicznym bazująca na niskoprzetworzonej żywności bogatej we wszystkie niezbędne składniki mineralne między innymi miedź, cynk, selen oraz witaminy z grupy B. Ważnym aspektem w poprawie parametrów skóry są zdrowe tłuszcze pochodzenia roślinnego pochodzące głównie z orzechów, oliwy i różnorodnych olejów na przykład lnianego. Dzięki dobrze skomponowanemu jadłospisowi nasza skóra może być bardziej jędrna, ale również o wiele lepiej przeciwdziałać ewentualnym stanom zapalnym.

Pewnie zastanawiasz się w jaki sposób codzienne wykonywanie 8 tys. kroków może wpłynąć na stan twojej skóry? Bardzo prosto to wyjaśnić. Ciało w ruchu starzeje się wolniej. Dzieje się tak dlatego, że aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie organizmu całościowo. Usprawnia perystaltykę jelit, wzmacnia mięśnie szkieletowe i serce, ale również poprawia ukrwienie skóry, co ma kluczowe znaczenie dla jej zdrowia. Przy dołożeniu do tego 3 treningów o dużej intensywności tygodniowo efekt będzie znacznie większy.

Chociaż na Twoją aktywność fizyczną raczej mamy nikły wpływ to możemy pomóc Ci zrozumieć jak komponować posiłki i co jeść, aby Twoja skóra była piękna. Ostatnio stworzyliśmy gotowy jadłospis wraz z zaleceniami, który Ci w tym pomoże i pozwoli wprowadzić zdrowe nawyki na długie lata. Więcej szczegółów pod poniższym linkiem: https://drmajaczerwinska.pl/produkt/dieta-zdrowa-skora-beauty/

Jak wspomóc naszą skórę za pośrednictwem osi jelito-skóra?

Oprócz wyżej wymienionych zabiegów możemy wspomóc naszą skórę bezpośrednio działając na nasze jelita. Jak? Suplementując probiotyki. Oczywiście ważnym jest, aby nie zażywać „jakiegoś” probiotyku, a konkretny z określonymi szczepami bakteryjnymi. Zanim jednak zdecydujesz się na suplementacje musisz określić z jakim problemem chcesz walczyć. Trądzik? A może po prostu opóźnienie starzenia się skóry? Ty zdecyduj, a my po krótce omówimy co może działać!

• Trądzik, jest to na tę chwilę prawdopodobnie najczęstszy problem skórny u ludzi. Badania wykazują, że suplementacja szczepami Lactobacillus i Bifidobacterium jest podobnie skuteczna jak minocyklina w dawce 100 mg na dobę. Taki efekt osiągnęły probiotyki oparte na L. acidophilus, L delbrueckii ssp. Bulgaricus oraz B. bifidum. Suplementacja tymi probiotykami istotnie zredukowała zmiany trądzikowe i zmniejszyły ilość wydzielanego sebum. Z kolei L. rhamnosus SP1 normalizuje ekspresję genów zaangażowanych w sygnalizację insuliny – przypominamy tutaj o tym, że dieta dla zdrowej skóry powinna cechować się niskim indeksem glikemicznym.

Kolejnymi bakteriami, które mogą okazać się pomocne są bakterie z rodzaju Bacillus. Konkretnie B. indicus, B. subtilis, B. coagulans, B. licheniformis i B. clausii. Połączone w jeden probiotyk znacznie zmniejszyła występowanie zmian niezapalnych i zapalnych na skórze. Dodatkowo poprawiły się wskaźniki związane z przepuszczalnością jelit, a także zwiększyło się wydzielanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez bakterie jelitowe. Jak możemy zauważyć w przypadku trądziku pospolitego dysponujemy dosyć szerokim wachlarzem probiotyków wpływających pozytywnie nie tylko na jelita, ale również i na skórę.

Suplementację najlepiej wprowadzić w połączeniu z odpowiednio zbilansowanym jadłospisem, a tak się składa, że na stronie możesz również zakupić gotową dietę przeciwtrądzikową wraz z zaleceniami. Link poniżej!

https://drmajaczerwinska.pl/produkt/gotowy-jadlospis-acne/

• Trądzik różowaty jest to bardziej zapalna i przewlekła wersja trądziku pospolitego. Stosuje się przy nim odpowiednie leki (między innymi maści zawierające tetracyklinę, steroidy i retinoidy), a także dietę bogatą w antyoksydanty. Badania pokazują, że te zabiegi w połączeniu z odpowiednim probiotykiem mogą wspomóc proces zdrowienia. Pod tym kątem sprawdzono bakterie E. coli Nissle. Wykazano, że proces leczenia połączony z probiotykoterapią przyczynił się do znacznej poprawy stanu skóry lub całkowitego wyzdrowienia u 89% pacjentów z trądzikiem różowatym w porównaniu do 56% pacjentów w grupie bez probiotykoterapii. Poprawa kliniczna powiązana była ze zmniejszeniem ilości prozapalnych cytokin i zwiększeniem poziomu Immunoglobulin, a także ze zmniejszeniem wykrywalności chorobotwórczych bakterii w jelitach.

• Starzenie się skóry. Rolę w przypadku tego problemu odgrywa przede wszystkim zbilansowana dieta. Istnieją niestety ograniczone dowody w przypadku stosowania probiotyków w ramach przeciwdziałania starzeniu się skóry. Jedynie Lactococcus lactis H61 zdaje się istotnie na to wpływać zapobiegając odwodnieniu skóry i poprawiając jej elastyczność.

• Atopowe zapalenie skóry jest kolejną przewlekłą nawrotową chorobą skóry. W przypadku tej przypadłości dysponujemy badaniami skupiającymi się na probiotykoterapii już w okresie dziecięcym. Wskazuje się, że dzieci suplementujące L. rhamnosus GG w wieku 2 lat cechuje zmniejszone ryzyko rozwoju AZS o 50%, w wieku 4 lat – 43%, a w wieku 7 lat – 36%. Z kolei stosowanie L. rhamnosus HN001 było związane z długotrwałą ochroną przed AZS w ciągu pierwszych 10 lat życia. Nasuwa się wniosek, że im szybciej zastosujemy probiotykoterapię tym jej efekt będzie większy.

Innymi bakteriami, które mogą osiągnąć podobny efekt jest mieszanina B. bifidum BGN4, B. Animalis ssp. Lactis AD011 i l. acidophilus AD031 po której stwierdzono zmniejszenie częstości wystąpienia AZS przez pierwszy rok życia.

To tyle jeśli chodzi o oś jelito-skóra. Jest to dosyć rzadko wykorzystywany zabieg u osób z problemami/chorobami skórnymi, ale o dużym potencjale. Temat ten to tylko fragment metaforycznego szczytu góry lodowej, więc jeśli masz chęć zdobyć większą wiedzę w tym temacie to zapraszamy Cię do zapoznania się z Kompleksowym kursem dietetyki i suplementacji w chorobach skóry. Jak zwykle link poniżej:

https://drmajaczerwinska.pl/kurs-skora/

Autorzy: Maja Czerwińska, Mateusz Bernaciak

Literatura:

1. Akbarzadeh A, Alirezaei P, Doosti-Irani A, Mehrpooya M, Nouri F. The Efficacy of Lactocare® Synbiotic on the Clinical Symptoms in Patients with Psoriasis: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Clinical Trial. Dermatol Res Pract. 2022;2022:4549134. Published 2022 Oct 7. doi:10.1155/2022/4549134
2. De Almeida CV, Antiga E, Lulli M. Oral and Topical Probiotics and Postbiotics in Skincare and Dermatological Therapy: A Concise Review. Microorganisms. 2023; 11(6):1420. https://doi.org/10.3390/microorganisms11061420
3. Fabbrocini G, Bertona M, Picazo Ó, Pareja-Galeano H, Monfrecola G, Emanuele E. Supplementation with Lactobacillus rhamnosus SP1 normalises skin expression of genes implicated in insulin signalling and improves adult acne. Benef Microbes. 2016;7(5):625-630. doi:10.3920/BM2016.0089
4. Jung, G.W.; Tse, J.E.; Guiha, I.; Rao, J. Prospective, randomized, open-label trial comparing the safety, efficacy, and tolerability of an acne treatment regimen with and without a probiotic supplement and minocycline in subjects with mild to moderate acne. J. Cutan. Med. Surg. 2013, 17, 114–122
5. Jwo JY, Chang YT, Huang YC. Effects of probiotics supplementation on skin photoaging and skin barrier function: A systematic review and meta-analysis. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2023;39(2):122-131. doi:10.1111/phpp.12861
6. Kalliomäki M, Salminen S, Arvilommi H, Kero P, Koskinen P, Isolauri E. Probiotics in primary prevention of atopic disease: a randomised placebo-controlled trial. Lancet. 2001;357(9262):1076-1079. doi:10.1016/S0140-6736(00)04259-8
7. Kimoto-Nira H, Aoki R, Sasaki K, Suzuki C, Mizumachi K. Oral intake of heat-killed cells of Lactococcus lactis strain H61 promotes skin health in women. J Nutr Sci. 2012;1:e18. Published 2012 Dec 6. doi:10.1017/jns.2012.22
8. Manzhalii E, Hornuss D, Stremmel W. Intestinal-borne dermatoses significantly improved by oral application of Escherichia coli Nissle 1917. World J Gastroenterol. 2016;22(23):5415-5421. doi:10.3748/wjg.v22.i23.5415
9. Pessôa R, Clissa PB, Sanabani SS. The Interaction between the Host Genome, Epigenome, and the Gut-Skin Axis Microbiome in Atopic Dermatitis. Int J Mol Sci. 2023;24(18):14322. Published 2023 Sep 20. doi:10.3390/ijms241814322
10. Rybak I, Haas KN, Dhaliwal SK, et al. Prospective Placebo-Controlled Assessment of Spore-Based Probiotic Supplementation on Sebum Production, Skin Barrier Function, and Acne. J Clin Med. 2023;12(3):895. Published 2023 Jan 23. doi:10.3390/jcm12030895
11. Wickens K, Black P, Stanley TV, et al. A protective effect of Lactobacillus rhamnosus HN001 against eczema in the first 2 years of life persists to age 4 years. Clin Exp Allergy. 2012;42(7):1071-1079. doi:10.1111/j.1365-2222.2012.03975.x
12. Zeng L, Yu G, Wu Y, Hao W, Chen H. The Effectiveness and Safety of Probiotic Supplements for Psoriasis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials and Preclinical Trials. J Immunol Res. 2021;2021:7552546. Published 2021 Dec 13. doi:10.1155/2021/7552546